Trước đây những “chuyên gia” sống và làm việc với Linux thường hay tự an ủi mình “Linux tốt gỗ hơn tốt nước sơn”. Đó đã từng là một sự thật đau lòng khi hầu hết các phần mềm trên Linux có giao diện hơi bị “mộc mạc” quá và chả có chút gì thu hút cả. Nhưng giờ đây, thế giới chim cánh cụt đang “sùng sục” khí thế cho một cuộc cách tân diện mạo, mà tâm điểm chính là beryl và compiz.
Mac OS X từ khi ra đời đã giữ vị trí độc tôn với giao diện đẹp “dễ sợ”, cùng những hiệu ứng mượt mà, phối màu hài hoà. Vista ra đời kèm theo Aero khiến không ít người thèm thuồng nhìn ngắm. Nhưng tóm lại, nếu đem Aero ra mà so sánh với beryl và compiz thì cũng chỉ xếp ở… chiếu dưới thôi! Beryl và compiz có thể đem đến cho Linux nhiều hơn những gì Aero có thể làm cho Vista 😉 .
1. Chính xác thì Beryl và Compiz là gì?
Beryl và Compiz, nói đơn giản, chính là bộ hiệu ứng 3D cho giao diện đồ hoạ của Linux. Chúng đem đến cho các giao diện cửa sổ bình thường như Gnome, KDE hay XFCE… một khuôn mặt mới. Nói cách khác chúng khiến các cửa sổ trở nên trong suốt, có bóng mờ, và hàng loạt hiệu ứng khác. Để rõ hơn những gì mà beryl và compiz có thể làm được, hãy chịu khó dành thời gian xem đoạn video dưới đây. Nếu bạn xem xong và không thấy ấn tượng về khả năng của chúng thì bạn không cần phải đọc bài viết này làm gì.
Một trong số các hiệu ứng tuyệt vời nhất giống với Expose của Mac OS X (nay Vista cũng đã kịp học theo thì tại sao Linux lại không có). Khi bạn di chuột đến góc màn hình, các cửa sổ sẽ được thu nhỏ và xếp bên cạnh nhau để bạn chọn ra đích xác cửa sổ mình muốn làm việc với. Nếu nó không hữu dụng thì nó đã không được nhiều người yêu thích đến thế.
Các cửa sổ thu nhỏ hoàn toàn vẫn chạy như thường (thậm chí phim video vẫn chạy nếu bạn có cấu hình đồ hoạ đủ mạnh).
Có thể kéo thả giữa những cửa sổ bé xíu này một cách dễ dàng!
Hàng loạt các hiệu ứng tuyệt vời khác, như khối rubíc xoay để chọn vùng làm việc, làm trong suốt cửa sổ, bóp méo cửa sổ…
Các ảnh trên được lấy từ trang giới thiệu tính năng của Beryl. Bạn có thể xem để lấy thêm thông tin cho mình. Các hiệu ứng của Compiz cũng tương tự như vậy.
2. Beryl và Compiz: 2 mà 1, 1 mà 2
Beryl và Compiz thực chất chỉ là một mà thôi. Compiz được phát triển đầu tiên. Sau đó một thời gian, một lập trình viên trong nhóm phát triển Compiz tách ra và tạo một nhánh riêng của Compiz rồi đặt tên là Beryl. Vì vậy có thể nói Compiz và Beryl có cùng nguồn gốc, cùng là một chương trình mà thôi.
Tuy nhiên xét về mặt nào đó, chúng có những điểm khác nhau nho nhỏ. Đó là chúng phù hợp với những hệ thống khác nhau. Ví dụ nếu bạn dùng Ubuntu chạy với chip của Intel, ATI hay nVidia thì Beryl sẽ là lựa chọn thích hợp hơn Compiz. Trong những trường hợp khác, có khi dùng compiz lại hay hơn.
Sau này bạn sẽ không cần băn khoăn giữa compiz và beryl nữa, bởi tại thời điểm này người ta đang xúc tiến việc hợp nhất beryl và compiz lại làm một. Khi đó chúng chắc chắn sẽ còn tiện dụng hơn khi tích hợp tất cả những yếu tố tốt nhất của cả hai.
Nếu bạn đang cài Feisty Fawn (Ubuntu 7.04) thì có thể thử một chút hương vị Compiz bằng cách chọn vào menu System > Preferences > Desktop Effects. Trong hộp thoại mở ra, chọn Enable Desktop Effects. Nếu card màn hình được hỗ trợ, bạn sẽ thấy cửa sổ mới hỏi có giữ nguyên tác vụ này không (chú ý: Nếu không được hỗ trợ thì thường màn hình sẽ trắng xoá hay thế nào đó, bạn đừng ấn linh tinh, cứ ngồi đợi khoảng 15 giây là sẽ như cũ thôi). Đến lúc này nếu bạn “kéo thử” mà thấy khung cửa sổ chương trình “bay bay” là đã hoạt động rồi đó. Chú ý rằng đây là một phần tích hợp của compiz vào Ubuntu nhưng nó lại quá ít hiệu ứng và quá ít tuỳ chọn. Thế nên mình nghĩ rằng các bạn chỉ nên coi đó như bước thử nghiệm xem cấu hình máy có tương thích không thôi. Cài đặt bản đầy đủ thú vị hơn nhiều 😉 .
3. Cần gì để chạy Beryl và Compiz?
Bạn thấy Aero khiên Vista phải tăng cấu hình máy tính lên mức “khủng bố” như thế nào rồi chứ. Bạn sợ rằng Beryl và Compiz cũng sẽ từ chối những chiếc máy tính cấu hình thấp, và chỉ ở lại với những nơi có 1GB Ram, card đồ hoạ 256MB?! May mắn là không phải thế. Beryl và Compiz khác hẳn Aero, chúng có thể chạy trên những hệ thống có cấuhình tầm trung không quá mạnh, và chạy rất mượt. Đây có lẽ cũng là sự tiên tiến so với Aero.
Tất cả những gì chúng ta cần là một card màn hình được hỗ trợ. Đây có lẽ là điều đáng tiếc nhất bởi số lượng card được hỗ trợ không nhiều lắm. Hiện nay nếu bạn có một máy tính với chip đồ hoạ tích hợp của Intel (các dòng i8xx, i9xx…) hoặc của ATI và nVidia thì tốt. Đơn giản là vì những hãng này có trình điều khiển chuẩn dành cho Linux. Ram không cần nhiều, nhưng càng nhiều bộ nhớ thì càng tốt. Cấu hình máy mạnh thì bạn sẽ thấy hiệu ứng trông mượt mà hơn, sống động hơn là ở máy tầm trung, nhưng hiệu ứng chạy ở các máy tầm trung vẫn rất đẹp (như máy xách tay đứa bạn mình chạy Beryl trông “ngon” phết).
Chú ý: Khi chạy Beryl hoặc Compiz có thể bạn không xem được video (do cấu hình máy chỉ đủ cho beryl và compiz, trình video không đọ nổi). Khi đó chỉ cần đơn giản “disable” hiệu ứng đi là có thể xem tiếp được ngay. Hay là việc bật/tắt này diễn ra rất gọn gàng, không cần khởi động lại máy. Nếu máy có cấu hình mạnh, bạn thậm chí có thể vừa xem phim vừa thực hiện hiệu ứng!
4. Cài đặt như thế nào?
Cả beryl và compiz đều có hướng dẫn rất tỉ mỉ cách cài đặt với từng bản linux khác nhau, với từng loại chip khác nhau. Mình chỉ đưa các bạn đến nơi cần đến thôi, còn tuỳ thuộc phiên bản Linux và cấu hình máy mà các bạn đọc tiếp hướng dẫn của người ta 🙂 . Hơi cá nhân một chút, nhưng mình thấy beryl hay hơn compiz, nên nếu bạn còn phân vân thì có lẽ nên chọn beryl 😀 .
Hướng dẫn cài đặt Beryl: http://wiki.beryl-project.org/wiki/Install_Beryl
Hướng dẫn cài đặt Compiz: http://compiz.org/Documentation/Documentation
Chúc các bạn thành công với việc cài beryl hoặc compiz lên máy.
Bổ sung: Vừa viết bài hướng dẫn cài Beryl cho Ubuntu để các bạn tiện thực hiện.
say Linux! 
^ ^ mọi người rẽ phải nhưng có những người rẽ trái 😉 rất thú vị,thanks !
Xin cam on bai gioi thieu, nhung xin hoi toi dung may IBM T43, cai Beryl bang Synaptic xong thi thay may hay bi treo, vay cho toi hoi khi chon cac goi ( thay nhieu) lien quan den Beryl thi chon nhung goi nao ??
Thường khi cài đặt synaptic sẽ đảm bảo bạn có đủ các gói cần dùng (bạn chỉ cần chọn gói beryl và beryl-manager, synaptic sẽ tự tìm nốt cho đủ). Nếu máy bị treo có thể là do các nguyên nhân sau:
_ Cấu hình máy quá thấp không phù hợp để chạy (hiếm gặp, thường sẽ chạy chậm, ít hiệu ứng chứ không mấy khi treo). Bạn thử chỉnh bớt hiệu ứng đi xem có khá hơn không.
_ Trình điều khiển (driver) cho card màn hình cài đặt hoặc cấu hình chưa đúng. Bạn nên xem lại hướng dẫn cài đặt và cấu hình driver card màn hình cho beryl trên trang hướng dẫn cài đặt của Beryl.
Chúc may mắn 🙂 .
Nếu muốn xem Video với Beryl/Compiz thì chọn Video output là “X11 video output” thì mọi chuyện sẽ trên cả tuyệt vời, tha hồ kéo thả, expose, alt-tab vẫn thấy video bình thường. Chỉ phiền một điều là zoom không được đẹp lắm.
PS: Mới biết đến blog của bạn, rất hay.
Trong một lần chỉnh sửa X.org để cấu hình graphic card đã bị lỗi và Linux ko thể khởi động vào chế độ đồ họa được nữa, cho hỏi làm thế nào để edit x.org trong chế độ dòng lệnh.
Tuỳ theo bản Linux bạn dùng có thể có trình hỗ trợ config riêng cho X chạy ngay trong màn hình text. Còn nếu không bạn cứ dùng vi hay emac mà edit trực tiếp file xorg.conf (trong thư mục /etc/X11) là được.
Trên các hệ Debian (kể cả Ubuntu) dùng trình dexconf để cấu hình nếu không thích làm thủ công.
Tôi đã cài compiz từng bước nhưng chẳng thấy Compiz hiện lên ở đâu cả để chạy nó, vậy ai đã thử compiz thì cho vài hướng dẫn giúp tôi.
Cám ơn.
Đoạn video này thường thôi! Bạn có thể chỉ luôn cách cài đặt Looking 3D của hãng Sun trên Ubuntu không?
Xin làm ơn cho hỏi, Ubuntu xem được ít đinh dạng Video quá, vậy có các gói codec nà tương tự như elittle codecs trên hệ điều hành win không, nếu có thì load bằng gì ??? xin cám ơn.
Và về compiz, xin hỏi luôn về việc cài đặt, ( có vẻ khó hơn Beryl nhiều ) và có hay hơn Beryl về hiệu ứng đồ họa không, có đáng để cài không?
Beryl là một nhánh của compiz nên bạn cài cái nào cũng được. Mình thích Beryl hơn.
Codec cho video và audio trên Ubuntu 7.04 sẽ được tự động tìm và cài đặt (bạn nhớ đồng ý khi có hộp thông báo cài codec), còn trên Ubuntu bản trước thì làm như hướng dẫn cài thêm Codec cho Ubuntu 6.10 và 6.06.
File định dạng của real player thì bạn cài Helix Player (phiên bản RealPlayer cho Linux) để chạy.
Blog của bạn trên cả tuyệt vời!!! Mình đang use Vista nhưng cũng quan tâm đến Linux. Cho mình hỏi là có thể install dualboot Ubuntu 7.04 với Vista được ko vậy? Mong bạn hướng dẫn giúp! Thanks very much!!
Nhân tiện cho mình hỏi có chỗ nào có thể mua được disk Ubuntu không vậy? Mình đang ở TPHCM. Hoặc có bạn nào có disk Ubuntu rồi có thể share cho mình được ko? Cám ơn nhiều!
Có rất nhiều trang web tiếng anh hướng dẫn dualboot Ubuntu với Vista hoặc thậm chí XP+Ubuntu+Vista. Bạn có thể google chúng và tìm hiểu 😉 .
Đĩa Ubuntu ít người bán vì chỉ có 1 đĩa, lại down từ mạng dễ dàng. Ngoài Hà Nội này chỉ thấy toàn đĩa Fedora với Suse thôi.
Cho mình hỏi tại sao mình Boot vào utunbu bằng LiveCD thì ko thể cài Beryl được vậy? Khi mình vào System > Preferences > Desktop Effects và chọn Enable Desktop Effects thì Ubuntu lại download driver cho card màn hình, sau đó thông báo hãy restart lại máy để có hiệu quả => nhưng mình restart lại thì vẫn không thấy hiệu ứng nào cả. Chọn lại Enabe Desktop effects thì lại download driver. Có phải Beryl chỉ chạy khi insatll Ubuntu lên HDD ko? Mong bạn giúp mình với. Máy mình có cấu hình như sau:
– AMD 3000+
– 1GB Ram
– VGA Card : Geforce 6600 256 MB
Cho mình hỏi thêm là Ubuntu có hỗ trợ HDD Sata II ko?
Mong bạn có thể hướng dẫn chi tiết!! Cám ơn !
Khi khởi động từ đĩa LiveCD không có một file cấu hình nào được tạo ra nên nếu bạn có cài đặt cái gì thì khi khởi động lại cũng sẽ “như cũ” hết. LiveCD chỉ để nếm thử Ubuntu chứ không thể dùng lâu dài được.
Để chạy được Beryl thì bạn phải cài Ubuntu lên máy trước. Sau đó làm theo hướng dẫn cài đặt cho máy dùng card đồ hoạ nVidia. Ubuntu có hỗ trợ SATA.
Làm sao có thể tạo cho mình 1 distro Linux được? Có phần mềm nào giúp mình làm việc này được ko?
Không có phần mềm giúp tự tạo distro Linux đâu bạn ạ. Việc tự tạo một distro cũng rất tốn thời gian và nặng nhọc, nói chung không nên tự làm làm gì.
dusyBee có thể chỉ cho mình địa chỉ nào hướng dẫn cho mình Install Beryl bằng tiếng Việt ko? Mình có đọc trên địa chỉ của bạn cho nhưng khó hiểu quá!
Mình cũng chẳng biết có chỗ nào hướng dẫn tiếng Việt không nữa. Hay đợi khi nào có thời gian mình sẽ viết hướng dẫn trực tiếp vậy.
thanks trước nha!
Tại sao mình không nghe được âm thanh trên ubuntu vậy? Có phải card âm thanh của mình không tương thích với Ubuntu không? Card của mình là RealTek onboard!
Những phần mềm được cài đặt trong Add/Remove sau khi cài đặt xong thì nằm ở đâu? Có cách nào để sau khi cài đặt xong thì hệ thống sẽ tạo 1 shortcut trên desktop ko?
dusyBee hướng dẫn giúp mình với :
Mình download file kooldock-0.3.tar.gz về Desktop của mình, sau đó mình vào terminal và chạy :
tar -xvf kooldock-0.3.tar.gz thì lại báo lỗi không tìm thấy file này.
dusyBee hướng dẫn mình cài đặt được không?
Thường chip âm thanh RealTek onboard bây giờ được hỗ trợ hết rồi, bạn thử kiểm tra lại xem có nguyên nhân gì khác không? Có thể là do phần mềm nghe nhạc không chạy hoặc thiết lập mức độ âm thanh chưa đúng.
Phần mềm cài đặt bằng Add/Remove xong sẽ có thông báo về shortcut được tạo ra cho phần mềm nằm ở đâu. Mình chưa biết có cách nào tự động tạo shortcut trên desktop cả. Nhưng nếu bạn muốn có shortcut trên desktop có thể kéo thả trực tiếp từ menu lên màn hình.
Desktop thực chất cũng là thư mục. Và vì bạn để file trên desktop nên nếu muốn truy suất file phải vào thư mục Desktop trong thư mục nhà. Bạn nên thay đổi cấu hình firefox để chỉnh thư mục lưu file download mặc định.
Sao trong clip giới thiệu Beryl của dusyBee mình thấy người ta có thể vừa chạy được các hiệu ứng trong Desktop effects (như bấm vào menu thì menu bung ra rất đẹp), vừa chạy được các hiệu ứng của Beryl. Nhưng mình thì chỉ có thể chạy được 1 cái mà thôi (hoặc Beryl hoặc các hiệu ứng có sẵn). dusyBee có thể giúp mình được không?